Cukrzyca, szczególnie ta typu 2, oraz jej powikłania znacząco zwiększają ryzyko rozwoju nietrzymania moczu. Czynnikiem sprzyjającym obu tym chorobom jest zaawansowany wiek.
„W ramach Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej Prowadziliśmy badania nad korelacją pomiędzy cukrzycą i nietrzymaniem moczu. Jednym z nich jest projekt badawczy, w który zaangażowanych było 400 pacjentów z cukrzycą (w tym 250 z typu 2., 150 z typu 1.). Byli to chorzy pochodzący z wielu miejsc naszego kraju, w ich kwalifikacji do badania wsparły nas pielęgniarki diabetologiczne. Cukrzyca niestety nie boli, a jej rozwój nie wiąże się z dolegliwymi dla pacjenta objawami. Co więcej, opieka interdyscyplinarna nadal nie stoi w Polsce na zadowalającym poziomie, szczególnie w kontekście licznych schorzeń towarzyszących cukrzycy. (…) Początkowo sądziliśmy, że nietrzymanie moczu dotyczy głównie chorych na cukrzycę typu 2. i kobiet. W ramach badania wykazaliśmy jednak, że jest to problem pojawiający się także w przebiegu cukrzycy typu 1. oraz mężczyzn. Wśród 150 osób z cukrzycą typu 1. 26 proc. skarżyło się na nietrzymanie moczu, wśród 250 z cukrzycą typu 2. 82 proc.” – poinformowała dr Beata Stepanow, prezes Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej.(…)
Ekspertka dodała, że to nie tyle czas trwania choroby zwiększa ryzyko pojawienia się nietrzymania moczu, ale brak należytej kontroli. Wykazano bowiem, że problem ten coraz częściej dotyka osoby stosunkowo młode. Są one nadal aktywne zawodowo, ale z niewłaściwie kontrolowaną chorobą podstawową.
Naturalne procesy zachodzące w przebiegu starzenia predysponują seniorów do rozwoju m.in. cukrzycy. Z wiekiem coraz gorzej pracuje trzustka, dochodzi także do zmian na poziomie receptorów insulinowych, które zakłócają ich prawidłową odpowiedź. Na proces starzenia nakładają się czynniki związane ze stylem życia (nieprawidłowa dieta i niska aktywność fizyczna) oraz innymi schorzeniami, jak choćby bardzo częste w populacji geriatrycznej nietrzymanie moczu.
„Szacuje się, że zaburzenia metabolizmu glukozy występują nawet u co drugiej osoby starszej. Badania populacyjne pokazują, że co najmniej 1 na 5 osób cierpi na cukrzycę. Jest to choroba z całą pewnością sprzyjająca nietrzymaniu moczu, wysokie poziomy glikemii skutkują zwiększoną produkcją moczu i koniecznością częstych wizyt w toalecie, co w przypadku osób starszych mających już problemy z samodzielnym poruszaniem się i zagrożonych ryzykiem upadku, podwyższa jeszcze ryzyko nietrzymania moczu. Należy też pamiętać, że zwiększona diureza i nietrzymanie moczu mogą być pierwszym objawem cukrzycy u seniora” – zwróciła uwagę prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis, kierownik Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, przewodnicząca zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego.
U pacjenta geriatrycznego należy również zwrócić uwagę na zjawisko przejściowego nietrzymania moczu. Jest ono uwarunkowane czynnikami nie wynikającymi bezpośrednio z zaburzeń funkcjonowania układu moczowego. W takich przypadkach objawy można znacząco zniwelować.
Za normę przyjmuje się 4-8 wizyt w toalecie w ciągu dnia. Większa częstotliwość powinna być dla pacjenta sygnałem alarmowym. W przypadku seniora częstomocz wiąże się z ryzykiem rozwoju nietrzymania moczu. Ryzyko to zwiększa się, jeśli senior ma zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze leczone z wykorzystaniem leków hipotensyjnych, które zwiększają diurezę.
„Istotnie, jedna z grup leków hipotensyjnych stosowanych, aby obniżyć ciśnienie, mają efekt moczopędny. Mechanizm ich działania polega na tym, że zwiększają one produkcję moczu i usuwanie wody z organizmu, co wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu krążenia” – powiedziała prof. Wieczorowska-Tobis.
Ekspertka dodała, że dla osób starszych naturalne jest pogorszenie funkcjonowania zwieraczy, co w połączeniu częstomoczem zwiększa ryzyko nietrzymania moczu. Co więcej, w przypadku seniora warto rozważyć korektę terapii hipotensyjnej, aby nie pogarszała codziennego funkcjonowania w zakresie zwiększonej diurezy. Prof. Wieczorowska-Tobis wskazała, że nierzadkie są sytuacje, gdy senior bez konsultacji z lekarzem odstawa leki hipotensyjne właśnie przez wzgląd na problem ze zwiększoną koniecznością oddawania moczu.”
Więcej: www.pulsmedycyny.pl