22 stycznia rozpoczyna się Europejski Tydzień Walki z Rakiem Szyjki Macicy. Celem tego przedsięwzięcia jest zwrócenie uwagi kobiet na to, jak ważne są regularne badania cytologiczne i ginekologiczne. Również w styczniu Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) obchodzi Miesiąc Świadomości Raka Szyjki Macicy.
Organizatorem Europejskiego Tygodnia Walki z Rakiem Szyjki Macicy jest ECCA ( European Cervical Cancer Association, Europejskie Stowarzyszenie ds. Walki z Rakiem Szyjki Macicy). Inicjatywa powstała w celu pokazania kobietom, jak ważną rolę odgrywają badania profilaktyczne.
Kraje Unii Europejskiej do 2030 r., powinny zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), osiągnąć cele, które pomogą wyeliminować raka szyjki macicy.
Aby wyeliminować raka szyjki macicy jako problem zdrowia publicznego do 2100 roku, wszystkie kraje muszą osiągnąć i utrzymać wskaźnik zachorowalności na poziomie poniżej czterech nowych przypadków na 100 000 kobiet rocznie. Osiągnięcie tego celu opiera się na trzech kluczowych filarach i odpowiadających im celach:
Każdy kraj powinien osiągnąć cele 90-70-90 do 2030 r., aby wejść na ścieżkę prowadzącą do wyeliminowania raka szyjki macicy do końca tego stulecia.
Rak szyjki macicy to szósty najczęstszy nowotwór Polek, stanowiący ponad 10 proc przypadków wszystkich nowotworów. Co roku jest diagnozowany u około 3000 kobiet, z czego 1700 z nich umiera.
Polska ma też jeden z najniższych w Europie wskaźników przeżyć 5-letnich w przypadku tego nowotworu. Globalnie, w 2018 roku odnotowano 570 000 przypadków raka szyjki macicy, a liczba zgonów wyniosła 311 000. To czwarty najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet na świecie, Ponad 80 procent. przypadków występuje w krajach rozwijających się. Rak szyjki macicy jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet z powodu nowotworów. Zajmuje również drugie miejsce pod względem częstości występowania nowotworów u kobiet na świecie.
Przez wiele lat może nowotwór może nie dawać żadnych objawów. Gdy pojawiają się niepokojące symptomy, zwykle jest już w zaawansowanym stadium, bardzo trudnym lub niemożliwym do wyleczenia. Tylko systematyczna profilaktyka może pomóc w walce z tą chorobą.
Zachorowalność na raka szyjki macicy wzrasta wraz z wiekiem. Najczęściej diagnozuje się go u kobiet w wieku 45-65 lat. Ok. 80 proc. wszystkich nowotworów złośliwych szyjki macicy stanowi rak płaskonabłonkowy, znacznie rzadziej diagnozowany jest rak gruczołowy, gruczołowo-płaskonabłonkowy, mięsak czy rakowiak. Jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju nowotworu jest wirus HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego. Najbardziej onkogenne rodzaje brodawczaka to HPV16, HPV18, HPV31, HPV33 oraz HPV45. Główną drogą przenoszenia się wirusa jest kontakt seksualny, dlatego czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażenia są m.in.:
Raka szyjki macicy może wywołać też długotrwałe przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej czy wieloletnie palenie papierosów.
Na wczesnych etapach rozwoju nowotworu mogą się nie pojawaić żadne objawy. Zaawansowany rak szyjki macicy może się objawiać:
Do działań profilaktycznych w kierunku raka szyjki macicy należy szczepienie przeciwko HPV. Zaleca się podanie szczepionki przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, zarówno dziewczynkom jak i chłopcom.
Od 1 czerwca 2023 roku w Polsce dostępny jest bezpłatny program szczepień przeciwko HPV dla dzieci w wieku 9-18 lat. W ramach programu można otrzymać dwa rodzaje szczepionek: 2-walentną szczepionkę Cervarix i 9-walentną szczepionkę Gardasil 9. . Osoby dorosłe również mogą zdecydować się na szczepienie przeciw HPV. Nie zwalnia to z obowiązku regularnego wykonywania badania cytologicznego. Powinna o nim pamiętać każda kobieta w wieku powyżej 20 lat. W ramach programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy realizowanego przez NFZ pacjentki w wieku 25-59 lat mogą raz na 3 lata bezpłatnie wykonać cytologię bez skierowania. Wczesne wykrycie nieprawidłowości zachodzących w szyjce macicy pozwala zapobiec rozwojowi nowotworu. Ministerstwo Zdrowia zapowiada akcje edukacyjne i promujące szczepienia.
Źródło: