Urostomia jest rodzajem stomii stosowanym gdy mikcja, w naturalny sposób, z różnych powodów, staje się niemożliwa. Przyczyną może być m.in.:
Urostomię nazywa się także przetoką moczową. Jest to utworzone operacyjnie połączenie pomiędzy moczowodem, pęcherzem moczowym lub nerką ze skórą (powierzchnią brzucha).
Chory nie może kontrolować mikcji gdyż mocz odpływa przez stomię niezależnie od jego woli. W związku z tym konieczne jest zastąpienie pęcherza workami stomijnymi przyklejanymi do skóry, w miejscu wyłonionej stomii. Worki zapewniają ochronę przed zbrudzeniem i są przystosowane do noszenia ich pod ubraniem.
Sprzęt stomijny pełni kilka funkcji – zbiera wydalany mocz, chroni skórę przed jego drażniącym działaniem oraz bieliznę i ubranie przed zamoczeniem, eliminując także zapach moczu.
Jest to przetoka pęcherzowo-skórna, która powstaje poprzez skórne nakłucie pęcherza moczowego, zazwyczaj ma charakter czasowy.
Najczęściej wykonywana jest metodą nakłucia nerki przez powłoki skórne, jest to przetoka nerkowo-skórna, może mieć charakter czasowy bądź stały.
To przetoka moczowodowo-skórna, zazwyczaj powstaje po obustronnym zespoleniu moczowodów (jeden lub dwa moczowody wyprowadzane są na zewnątrz nerek tworząc dwie stomie), zabieg ten jest wykonywany stosunkowo rzadko i najczęściej u dzieci, zazwyczaj ma charakter czasowy – rzadko jest to stomia stała.
Przetoka cewkowo-skórna, jest stosunkowo rzadko wykonywanym zabiegiem, zazwyczaj jest to stałe połączenie pomiędzy cewką moczową a skórą.
Urostomia z zewnątrz wygląda podobnie jak stomie kałowe, ponieważ moczowody zwykle łączy się za pomocą wstawki z fragmentu jelita cienkiego. Jest to niewielkie, jasnoczerwone wybrzuszenie, najczęściej zlokalizowane po prawej stronie brzucha. Powinna wystawać ponad skórę ok. 0,5-3 cm.
Prawidłowa urostomia powinna być także wilgotna. Nie jest ona unerwiona, w związku z czym nie boli. Tuż po operacji może wystąpić opuchlizna, jednak z czasem stomia się zmniejsza. Może być ona wyłoniona tylko na pewien czas lub na stałe.
Przy urostomii nie ma konieczności stosowania specjalnej diety, jednak zawsze należy pamiętać o profilaktyce, tj. zdrowym odżywianiu i odpowiedniej podaży płynów (ok. 2 litry dziennie). Warto ograniczyć napoje gazowane, kofeinę, alkohol czy ostre przyprawy gdyż działają one drażniąco.
Należy pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji urostomii i higienie. Mocz ma drażniące właściwości, w związku z tym konieczne jest zapobieganie jego wyciekom. Odpowiednio dobrany worek stomijny – dopasowany precyzyjnie otwór przylepca do wielkości i kształtu stomii – minimalizuje takie ryzyko. Należy ponadto sprawdzać wygląd stomii i otaczającego naskórka.
Stomia nie wyklucza aktywności fizycznej, w związku z tym po okresie rekonwalescencji po operacji (zazwyczaj do ok. 3 miesięcy) można wrócić do ćwiczeń. Wszystko zależy oczywiście od stanu ogólnego pacjenta, typu operacji czy też przyczyny wyłonienia stomii.
Sprzęt stomijny oraz materiały pomocnicze, w tym służące do pielęgnacji są refundowane.
Opracowane na podstawie: 1. E. Szwałkiewicz, Opiekun medyczny w praktyce, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2019. 2. https://abcstomii.pl/urostomia/. 3. http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?1336. 4. https://www.ortopedio.pl/porady-ekspertow/urostomia-co-to-jest-pielegnacja-dieta-przy-urostomii/.