Jednym z kluczowych zadań pacjenta z NTM bądź jego opiekuna jest dbałość o codzienną higienę i czystość skóry. Jak podkreślają eksperci, właściwa pielęgnacja i stosowanie dedykowanych, specjalistycznych produktów daje pacjentom z NTM gwarancję komfortu, a także ogranicza ryzyko powikłań, takich jak zapalenie skóry czy zakażenia układu moczowego.
Prawidłowa higiena i pielęgnacja skóry pacjentów z NTM pozwala nie tylko zapobiegać powstawaniu zakażeń i stanów zapalnych skóry, ale również stanowi element profilaktyki przeciwodleżynowej w przypadku pacjentów niesamodzielnych.
– Powszechnie uznanym standardem higienicznym jest oczyszczanie skóry poprzez wykonanie trzech czynności: mycie wodą z mydłem, spłukiwanie i osuszanie. Jednak w wieku podeszłym osłabiona zostaje biologiczna aktywność komórek skóry, spowolnieniu ulegają jej procesy regeneracyjne, a utrata zdolności adaptacyjnych powoduje, że jest ona wrażliwa i łatwo ulega podrażnieniom. Zwykłe mycie wodą z mydłem jest tu niewystarczające, a nawet niewskazane – tłumaczy dr Elżbieta Szwałkiewicz, prezes Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym”.
Ekspertka wskazuje również, że tradycyjnie przeprowadzane kąpiele zmniejszają naturalne natłuszczenie skóry, a używane do mycia mydła alkaliczne podwyższają pH skóry, prowadzą do jej przesuszenia, przez co nie nadają się do codziennej higieny. W szczególności tej intymnej, kluczowej dla chorych z NTM.
– Opiekun musi być świadomy, że częste kąpiele z użyciem środków myjących zmieniających pH skóry mają negatywny wpływ na skórę i zmniejszają jej odporność na bakterie chorobotwórcze, które powodują zmiany zapalne, na przykład zaczerwienienie, świąd, ból – przypomina Elżbieta Szwałkiewicz.
Zdaniem ekspertów, aby skutecznie ograniczyć zaniedbania higieniczne wynikające z podejmowanych czynności, warto sięgać po produkty umożliwiające mycie skóry bez konieczności użycia wody i mydła.
– Wyniki badań klinicznych wskazują, że przejście z tradycyjnego sposobu mycia z użyciem wody i mydła na specjalistyczne preparaty myjąco-pielęgnujące zapewnia natychmiastowe i długotrwałe nawilżenie skóry, co redukuje ryzyko otarć i podrażnień – mówi dr Elżbieta Szwałkiewicz. I dodaje, że przesuszona, podrażniona skóra myta mydłem staje się źródłem świądu i w efekcie dyskomfortu dla pacjentów.
– Chorzy próbują ograniczyć te symptomy poprzez tarcie lub drapanie, a w efekcie przerywają ciągłość skóry. Rozdrapania są źródłem infekcji bakteryjnych, a u osób leżących – miejscem rozwoju powikłanych, zakażonych odleżyn. Chcąc dążyć do maksymalnego ograniczenia uczucia swędzenia, nie należy do mycia ciała stosować mydła. Przy doborze środków pielęgnacyjnych należy pamiętać, że u osób z nietrzymaniem moczu mamy do czynienia ze skórą osłabioną, zmacerowaną, nieustannie poddawaną drażniącemu działaniu moczu – tłumaczy ekspertka.
Ograniczenie wody i mydła w higienie skóry ma również aspekt ekonomiczny. Jak wskazuje dr Szwałkiewicz, oszczędność kosztów związanych z myciem osób niesamodzielnych, bez konieczności wykorzystania wody mogą wynieść nawet 35 proc., m.in. dzięki optymalizacji pracy opiekunów.
– Wprowadzając linię kosmetyków i produktów do pielęgnacji skóry pacjenta z NTM, chcieliśmy pokazać, że nie ograniczamy się w opiece nad nim tylko i wyłącznie do ochrony przed konsekwencjami wycieku moczu. Szczególnie u pacjentów, u których występuje średnia bądź ciężka postać NTM, kontakt skóry z moczem powoduje jej ogromne podrażnienie – podkreśla Anna Grześkowiak, opiekun medyczny i jednocześnie brand manager Essity Polska. Jednocześnie podkreśla, że prawidłowa opieka nad pacjentem z NTM nie powinna ograniczać się wyłącznie do dobrania właściwego produktu chłonnego. Potrzebna jest również właściwie przeprowadzona kompleksowa pielęgnacja i ochrona skóry przed drażniącym działaniem moczu.
– Stąd też specjalistyczna linia produktów dermokosmetycznych TENA, wprowadzona na fali kampanii mówiącej o trzech prostych krokach do zdrowej skóry u osób z nietrzymaniem moczu: oczyszczaniu, pielęgnacji i ochronie – dodaje Anna Grześkowiak.
Jak wskazuje przedstawicielka Essity, w pierwszym kroku ważne jest dobranie właściwego produktu chłonnego, którego zadaniem będzie zapewnienie pacjentowi suchej skóry.
– Dobór powinien uwzględniać zarówno rodzaj nietrzymania moczu, jak również mobilność pacjenta. Ważnym aspektem dbałości o skórę jest również to, by wykorzystywane produkty chłonne były w pełni „oddychające” oraz zapewniały możliwie szybkie wchłanianie moczu i wiązanie go z dala od skóry – wyjaśnia Anna Grześkowiak.
Drugim krokiem jest właściwie przeprowadzone oczyszczanie, które powinno być wykonywane każdorazowo przy zmianie produktu chłonnego.
– Tutaj zdecydowaliśmy się na wprowadzenie produktów znanych z rynku konsumenckiego – nawilżanych chusteczek i pianki myjącej, które dostosowano do potrzeb osób dorosłych. Chusteczki są więc większe (30×20 cm) i nawilżone mieszaniną emolientów, dzięki czemu nie tylko oczyszczają większe partie ciała, ale również pielęgnują i nawilżają zazwyczaj przesuszoną skórę pacjentów – podkreśla ekspertka z Essity.
W trzecim kroku koncentrujemy się na ochronie skóry przed podrażnieniami, która jest szczególnie ważna w przypadku wrażliwej skóry seniorów. Służą do tego specjalnie stworzone kosmetyki zawierające olej canola, witaminę E oraz glicerynę mającą właściwości hydrofobowe.
– Rekomendujemy właściwą ochronę skóry poprzez stosowanie łagodzącego kremu z cynkiem TENA Zinc Cream oraz kremu barierowego z gliceryną TENA Barrier Cream. Pierwszego z nich należy używać w momencie, kiedy na skórze zaczynają pojawiać się pierwsze symptomy podrażnienia czy wysypki, natomiast gdy chcemy zadziałać prewencyjnie i ochronić skórę przed drażniącym działaniem moczu, wówczas stosujemy krem ochronny, który tworzy na skórze barierę zapobiegającą ewentualnym podrażnieniom wywołanym przez kał lub mocz – mówi Anna Grześkowiak.
Analogiczny schemat postępowania przyświecał innemu producentowi specjalistycznych kosmetyków dla pacjentów z NTM – firmie Paul Hartmann.
– Do jednorazowego oczyszczania skóry przy zmianie produktu chłonnego zalecamy stosowanie wilgotnych chusteczek pielęgnacyjnych (MoliCare Skin), które w łatwy i delikatny sposób oczyszczają strefy intymne, łagodzą i koją podrażnioną skórę, wzmacniają jej naturalne mechanizmy obronne, a także chronią przed wpływem czynników zewnętrznych, ograniczając ryzyko podrażnień – wskazuje Marta Woźniak z Paul Hartmann Polska.
W drugim kroku skorzystać można ze specjalnego protektora ochronnego w formie delikatnej pianki (MoliCare Skin), który długotrwale chroni podrażnioną skórę narażoną na działanie niekorzystnych czynników, takich jak mocz i/ lub kał.
– Tworzy ona na skórze film ochronny i zapewnia odżywcze działanie. Doskonale sprawdza się w profilaktyce odleżyn. Zawiera kompleks ochronny Nutriskin, który odżywia, chroni i regeneruje barierę ochronną skóry. Produkt ten szczególnie zalecany jest dla bardzo wrażliwej skóry – podkreśla przedstawicielka producenta.
Opiekunom osób niesamodzielnych z problemem nietrzymania moczu i/ lub kału producent kosmetyków zaleca stosowanie kremu ochronnego z tlenkiem cynku (MoliCare Skin), który dzięki bogatej zawartości składników aktywnych nie tylko zapewnia film ochronny, ale również regeneruje, odżywia, wzmacnia naturalne mechanizmy skóry.
Ostatnim etapem właściwej pielęgnacji jest nawilżanie wymagającej skóry pacjentów z NTM. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób starszych, których skóra jest często odwodniona i bardziej podatna na podrażnienia i powstawanie stanów zapalnych.
– Do nawilżenia skóry i jej regeneracji należy używać emulsji do ciała MoliCare Skin. Przy takim zabiegu szczególną rolę odgrywają emulsje wodno-oleiste, które zapewniają najwyższy poziom nawilżenia skóry – informuje Marta Woźniak.
Zdaniem ekspertów tak przeprowadzone zabiegi pielęgnacyjno-higieniczne przyczyniają się do poprawy opieki nad pacjentami z inkontynencją.
W 2019 roku Europejskie Centrum Edukacji w Opiece Długoterminowej przeprowadziło badanie na temat rozwiązań pielęgnacyjnych w przypadku osób z nietrzymaniem moczu w 64 instytucjach opieki długoterminowej w Polsce, wśród 305 osób. Respondenci – profesjonalni opiekunowie osób z NTM – wskazali, że niezbędne w codziennej pielęgnacji skóry są chusteczki pielęgnacyjne Seni Care Maxi, pianka myjąco-pielęgnująca Seni Care do oczyszczania skóry z trudniejszych zabrudzeń typu kał oraz kremy ochronne Seni Care: z argininą – profilaktycznie lub z tlenkiem cynku – na zaczerwienienia. Wszystkie te produkty są wzbogacone o Sinodor – składnik naturalnego pochodzenia neutralizujący zapach, co okazało się istotne dla większości badanych.
W testach produktowych 99 proc. profesjonalnych opiekunów zauważyło poprawę komfortu swojej pracy dzięki zastosowaniu chusteczek Seni Care Maxi. – Opiekunowie zwracali uwagę na duży rozmiar chusteczek dla dorosłych, a także – co okazało się istotne dla 93 proc. respondentów – na efekt neutralizacji przykrego zapachu – mówi Hanna Szymkiewicz, koordynator farmaceutyczny w TZMO S.A. – Na podstawie badania wyraźnie widać, że aspekt neutralizacji zapachu znacząco podnosi komfort pracy opiekunów, a także podopiecznego. 98 proc. respondentów zwracało uwagę na skuteczną neutralizację zapachu również w przypadku pianki myjąco-pielęgnującej Seni Care,a także kremów ochronnych Seni Care – dodaje Hanna Szymkiewicz.
W kwestii ochrony skóry przed drażniącym działaniem moczu i kału aż 91 proc. profesjonalnych opiekunów zauważyło poprawę stanu skóry i brak nowo powstałych zmian na niej dzięki zastosowaniu kremu ochronnego Seni Care z argininą. 98 proc. doceniło również łatwość rozprowadzania go na skórze. Innym ważnym aspektem jest pozostawianie przezroczystej warstwy ochronnej, która pozwala na bieżąco obserwować stan skóry.
– Specjalistyczne produkty pielęgnacyjne Seni Care mają także rekomendację Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego – przypomina Hanna Szymkiewicz.
Tekst: Violetta Madeja
Źródło: Kwartalnik NTM nr 72