10 lipca podczas kolejnego posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Publicznego posłowie i eksperci dyskutowali w Sejmie o dobrych rozwiązaniach i narzędziach wspierających profilaktykę i programy ograniczenia dostępu do papierosów w Polsce. Przedmiotem spotkania były doświadczenia innych krajów europejskich, takich jak Czechy, Szwecja i Wielka Brytania w walce z uzależnieniem od palenia tytoniu i możliwości ich adaptacji do warunków krajowych.
Palenie tytoniu jest główną przyczyną raka płuca oraz wielu np. takich nowotworów jak rak pęcherza moczowego. Wielu pacjentów nawet po diagnozie nowotworu kontynuuje palenie, co może zaprzepaścić efekty leczenia onkologicznego. Jak podkreślał onkolog, prof. Wojciech Rogowski, nikotynowa terapia zastępcza, która choć jest dostępna szeroko, jest mało skuteczna. Amerykańskiej agencji leków FDA, podkreśla, że „Nie istnieją produkty tytoniowe obojętne dla zdrowia. Wszystkie są szkodliwe. Ale poziom szkodliwości jest zróżnicowany dla różnych wyrobów. Produkty tytoniowe podgrzewane (Heat-not-Burn) mogą pomóc redukować ryzyko rozwoju chorób odtytoniowych u palaczy, którzy całkowicie przestawią się na podgrzewanie i porzucą palenie tytoniu.
Każdego roku w Polsce rozpoznaje się około 8 tysięcy nowych przypadków tego raka. Jest to choroba, która dotyczy częściej mężczyzn. U około połowy pacjentów nowotwór pęcherza jest skutkiem palenia tytoniu, a u około 1/3 chorych – skutkiem zawodowej ekspozycji na różne szkodliwe substancje chemiczne. Bywają też pacjenci, u których występują jednocześnie oba te czynniki. Niestety w Polsce u dużej części pacjentów rak pęcherza jest rozpoznawany w stadium, gdy jest już to nowotwór zaawansowany i inwazyjny. Dlatego z powodu raka pęcherza umiera około 4 tysięcy pacjentów rocznie.
Wskazaniem do natychmiastowego zrobienia badania ogólnego moczu jest pojawienie się krwi w moczu, czyli czerwone lub różowe zabarwienie moczu. Ważna jest obserwacja i moczu i stolca. Nawet jeśli krwiomocz jest epizodyczny, trzeba zrobić badanie kontrolne. Oprócz badania ogólnego moczu, należy w takim wypadku wykonać badanie USG jamy brzusznej z oceną pęcherza moczowego.
Nie u wszystkich osób z rakiem pęcherza występuje krwiomocz. Zaniepokoić powinna nas trwająca ponad 2 tygodnie infekcja dróg moczowych, problemy z oddawaniem moczu, takie jak: szczypanie, pieczenie, ból; czy też częste oddawanie moczu. Niektóre nowotwory mogą bowiem podrażniać pęcherz moczowy, w taki sposób, że nie dają krwawienia lecz przypominają infekcję.
Jeśli po wykonaniu badania ogólnego moczu oraz badania USG, lekarz podejrzewa raka pęcherza, powinien jak najszybciej skierować pacjenta do urologa. Urolog wykona zabieg cystoskopią, który wykonywany jest w znieczuleniu. Lekarz ma wówczas możliwość dokładnego obejrzenia pęcherza oraz wycięcia podejrzanych zmian. Jeśli zmiany są niewielkie możliwe jest wycięcie ich w całości, natomiast jeśli są duże i rozległe, pobiera się z nich wycinki. Następnie wycinki badanie są hostopatologicznie, po czym możemy się dowiedzieć czy nowotwór jest złośliwy i jaki jest jego rodzaj.
Wyniki leczenia raka pęcherza zależą od stopnia zaawansowania choroby. Leczenie polega na wycięciu zmian podczas zabiegu tzw. przezcewkowej elektroresekcji (z ang. TURT/TURBT). Wyniki takiego leczenia są bardzo dobre i pacjenci żyją przez wiele lat. Czasem po takim leczeniu wymagane są kontrolne, regularne cystoskopie, czyli zaglądnięcia do pęcherza moczowego, czasami stosuje się wlewy z terapeutykami do pęcherza moczowego, ale pęcherz pozostaje i nadal działa. Jeśli natomiast proces diagnostyczny trwa zbyt długo i nowotwór ma czas na to, żeby wrosnąć głęboko w ściany pęcherza moczowego, to sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej. Leczenie takiego raka to dużo bardziej skomplikowany proces, mocno obciążający dla pacjenta, a na dodatek jego wyniki nie zawsze są takie, jakbyśmy chcieli.
U pacjentów, u których nowotwór wrasta w ściany pęcherza moczowego, konieczne jest wycięcie całego pęcherza wraz z przylegającymi narządami, czyli u mężczyzn wraz prostatą, a u kobiet wraz z częścią narządu rodnego. Operacja ta, nazywana radykalną cystektomią, w trakcie której konieczne jest wykonanie urostomii. Po operacji nie jest bowiem możliwe oddawanie moczu w naturalny sposób, lecz spływa on do specjalnego woreczka przyklejanego do skóry. Nowotwór, który wrasta w ścianę pęcherza moczowego, ma także tendencję do wrastania do naczyń krwionośnych, co oznacza, że dosyć łatwo daje przerzuty. Dlatego jeszcze przed operacją cystektomii pacjent powinien otrzymać przedoperacyjną chemioterapię.
Niektórzy pacjenci nie zgadzają się na wycięcie pęcherza moczowego i u nich sięga się po leczenie łączące kilka metod, czyli chirurgiczne wycięcie jak największego obszaru guza, chemioterapię i naświetlania. Czasami udaje się uzyskać w ten sposób dobre, długotrwałe wyniki, jednak pęcherz moczowy nie jest idealnym narządem do napromieniowania i stąd nie u wszystkich pacjentów takie leczenie przynosi oczekiwane efekty. Dlatego też złotym standardem przy inwazyjnym raku pęcherza jest usunięcie pęcherza wraz z podaniem okołooperacyjnej chemioterapii.
Zaawansowany rak pęcherza moczowego to nowotwór, którego nie można całkowicie wyciąć albo nowotwór, który dał przerzuty do innych lokalizacji w organizmie, poza pęcherz moczowy. Aby potwierdzić takie rozpoznanie, należy pobrać wycinki z pęcherza oraz wykonać rutynowe badanie tomograficzne przynajmniej klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy. Jeżeli w takim badaniu widać nowotwór poza pęcherzem moczowym, pacjenta kwalifikuje się do systemowej chemioterapii. Aby podać klasyczną chemioterapię, wymagane są dobre parametry nerkowe, a u części pacjentów guz w pęcherzu moczowym utrudnia odpływ moczu z nerek, co sprawia, że te parametry nie są wystarczające dobre, aby można było bezpiecznie zastosować chemioterapię. Jeżeli jednak pacjent może otrzymać chemioterapię, to należy ją zastosować.
Po zakończeniu cykli chemioterapii, trzeba ocenić odpowiedź na to leczenie i jeżeli odpowiedź jest dobra, można zastosować immunoterapię, która podtrzyma dobry efekt po podaniu chemioterapii. Inny rodzaj immunoterapii stosuje się u pacjentów, u których chemioterapia nie zadziałała lub przestała działać. Z prowadzonych badań wynika jednak, że dużo lepiej jest, kiedy pacjent dostaje immunoterapię zaraz po zakończeniu chemioterapii, w celu wzmocnienia jej efektu, i bez czekania na nawrót choroby. Jeszcze inny rodzaj immunoterapii to taka, która jest stosowana u tych pacjentów, którzy nie kwalifikują się do chemioterapii i mają odpowiednio wysoką ekspresję określonego markera. Ta wysoka ekspresja daje szansę na dobrą odpowiedź na immunoterapię. Niestety w Polsce żadna z tych immunoterapii nie jest obecnie refundowana.
Źródła: