Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny jest jednym z wielu czynników ryzyka wystąpienia nietrzymania moczu. Kobiety w tym okresie często doświadczają problemów z nietrzymaniem moczu. Taki stan jest związany ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie, w szczególności z obniżeniem poziomu estrogenu.
Estrogeny mają duże znaczenie dla właściwego funkcjonowania układu moczowo-płciowego gdyż są odpowiedzialne między innymi za utrzymanie właściwej elastyczności mięśni. Niedobór estrogenów wpływa na utratę elastyczności mięśni dna miednicy oraz cewki moczowej. Oczywiście na pojawienie się nietrzymania moczu ma również wpływ wiele innych czynników, które mogą występować w połączeniu z niedoborem estrogenów w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym.
Na czym to polega?
Najczęściej schorzenie polega na niekontrolowanym popuszczaniu moczu w trakcie wysiłku, kichania, śmiechu czy chodzenia – czyli w każdej czynności, która wywołuje wzrost ciśnienia w brzuchu. W takiej sytuacji pacjentka powinna leczyć się na wysiłkowe nietrzymanie moczu.
Ze względu na złożoność schorzenia nie można wykluczyć jednak, że pacjentka zmaga się z innym typem NTM np. z parcia. Warto wykonać prosty test, który pozwoli wstępnie rozpoznać problem. W celu dalszej diagnostyki, bez względu na wynik testu, warto najpierw udać się do lekarza rodzinnego, który może wstępnie rozpoznać schorzenie.
Niezbędna do określenia przyczyn nietrzymania moczu jest wnikliwa diagnostyka i trafnie postawiona diagnoza, która pozwoli na wprowadzenie odpowiedniej metody leczenia. W tym celu lekarz POZ może skierować pacjentkę na dalsze badania do ginekologa, najlepiej specjalizującego się w uroginekologii lub urologa specjalizującego się w urologii czynnościowej.
Często objawem towarzyszącym nietrzymaniu moczu w tym okresie życia kobiety jest obniżenie narządów miednicy – POP – (ang. Pelvic Organ Prolapse) czy atrofia urogenitalna, które wymagają odrębnego leczenia.
Należy pamiętać, że każde leczenie operacyjne, również obniżenie narządów miednicy powinno być poprzedzone próbą leczenia zachowawczego i dopiero jego niepowodzenie lub brak akceptacji przez pacjentkę powinny być wskazaniem do zastosowania metod chirurgicznych.
Estrogenoterapia jest stosowana u kobiet w okresie menopauzy, które mają stwierdzony niedobór tego hormonu – jest pomocna w łagodzeniu objawów pęcherza nadreaktywnego. Ponadto stosowana dopochwowo łagodzi objawy wysiłkowego nietrzymania moczu.
U pacjentek w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym poleca się m.in. trening mięśni dna miednicy – celem ćwiczeń mięśni dna miednicy jest podwyższenie ich napięcia spoczynkowego, wzrost ich siły, wydłużenie czasu skurczu maksymalnego oraz poprawa kontroli nerwowo-mięśniowej, co w rezultacie usprawnia mechanizmy trzymania moczu. Ćwiczenia mięśni dna miednicy mogą stosować kobiety w każdym wieku jako formę profilaktyki.
U kobiet w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym , u których nie jest możliwe wykonanie operacji, lub u tych, które na taką operację się nie decydują zaleca się pessaroterapię. Jednym z głównych wskazań do ich stosowania jest obniżenie macicy i pochwy oraz wypadanie macicy i pochwy (POP). Terapia ta polega na stosowaniu dopochwowych, mechanicznych urządzeń medycznych o różnym kształcie i wielkości, które zapewniają mechaniczne wsparcie dla wypadających narządów.
Gdy inne metody leczenia nietrzymania moczu nie przynoszą rezultatów, koniecznym może okazać się leczenie chirurgiczne. Mogą to być operacje z użyciem polipropylenowych taśm syntetycznych, tzw. operacje TOT (ang. trans obturator tape) w przypadku pierwotnego nietrzymania moczu lub TVT (ang. tension free vaginal tape) w przypadku nawrotowego nietrzymania moczu.
Inne operacje, które często się wykonuje to:
Co warto wziąć pod uwagę?
Wybór technik operacyjnych w przypadku leczenia zaburzeń statyki narządów miednicy jest bardzo duży, w związku z czym przed podjęciem decyzji o leczeniu operacyjnym należy dokładnie przeanalizować wiele aspektów.
Przede wszystkim powinno się brać pod uwagę ocenę ryzyka, jakie niesie taka operacja, jej wpływ na jakość życia a także oczekiwania pacjentki. Powikłania po zabiegach w obrębie miednicy mniejszej mogą występować dość często i są stosunkowo trudne do leczenia. Mogą znacznie wpływać na pogorszenie jakości życia pacjentki. Aby zmniejszyć ilość działań niepożądanych konieczna jest prawidłowa diagnostyka i kwalifikacja do leczenia. Niezbędny jest także odpowiednio przeszkolony chirurg.
UWAGA!
Należy pamiętać, że nietrzymanie moczu jest dolegliwością, której można zapobiec lub ją ograniczyć dzięki wczesnej profilaktyce – czyli dbałości o zdrowy styl życia. Niezwykle istotne jest więc możliwie wczesne rozpoczęcie wykonywania regularnych ćwiczeń mięśni dna miednicy. Pozwoli to utrzymać dłużej w dobrej kondycji siłę i elastyczność mięśni odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie układu moczowo-płciowego. Warto zacząć je wykonywać zanim problem z nietrzymanie moczu czy obniżenie narządów miednicy się pojawi.
Opracowane na podstawie: 1. E. Barcz (red.), Uroginekologia, Via Medica, Gdańsk 2017. 2. K. Solga, Nietrzymanie moczu - częsta przypadłość kobiet w okresie menopauzy (dostęp: http://www.menopauza.pl/nietrzymanie-moczu-czesta-przypadlosc-kobiet-okresie-menopauzy/).