Problem nokturii może dotyczyć nawet kilku milionów Polaków – dwukrotnie częściej kobiet niż mężczyzn. Wielu pacjentów problem bagatelizuje, a tymczasem nokturia nie tylko obniża jakość życia, ale powoduje problemy zarówno w życiu osobistym jak i zawodowym.
Nokturia to konieczność oddawania moczu w porze nocnej, prowadzącą do przerwania snu. Z klinicznego punktu widzenia przyjmuje się, że problemem zdrowotnym są już dwie mikcje w porze nocnej. Nokturia jest częstym skutkiem innego schorzenia: poliurii, czyli wydalania w nocy moczu o objętości przekraczającej 20 proc. ilości dobowej przez młodych dorosłych lub przekraczającej 33 proc. u osób starszych. „Poliuria może być związana z cukrzycą lub inną chorobą, lub też być następstwem picia dużych ilości napojów zawierających alkohol lub kofeinę, zwłaszcza wieczorem.
Częstsze mikcje mogą też występować u pacjentów zażywających substancje psychoaktywne lub przyjmujących: kortykosterydy, diuretyki, antagonistów receptora beta-adrenergicznego, blokery kanałów wapniowych, leki psychotropowe i przeciwpadaczkowe”. Ryzyko choroby rośnie wraz z wiekiem.
„Do wystąpienia nocnej poliurii prowadzą zaburzenia dobowego rytmu wydzielania wazopresyny, której spadek następuje w godzinach wieczornych. Zaburzenia wydzielania wazopresyny w nocy dotykają również pacjentów z chorobami centralnego układu nerwowego, jak stwardnienie rozsiane lub choroba Parkinsona. Dodatkowo w tej grupie chorych dochodzi do zmniejszenia objętości pęcherza moczowego (tzw. zespół pęcherza neurogennego). Obecność nokturii może mieć w tym przypadku podłoże wieloczynnikowe, co może utrudniać skuteczną terapię.
W przypadku pacjentów z niewydolnością krążenia w porze nocnej, podczas wypoczynku w pozycji leżącej, dochodzi do przesączania płynów z przestrzeni pozakomórkowej do łożyska naczyniowego i do zwiększenia filtracji w obrębie kłębuszków nerkowych. Prowadzi to oczywiście do zwiększenia wydalania moczu i nocnej poliurii.
W przypadku starszych pacjentów obserwuje się zmniejszenie objętości osocza oraz płynów w przestrzeni pozakomórkowej przy jednoczesnym upośledzeniu zdolności filtracyjnej i zagęszczającej nerek, co może prowadzić do nadmiernej produkcji moczu wraz z utratą elektrolitów, a zwłaszcza sodu.”
Konieczność oddawania moczu w nocy bardzo pogarsza jakość życia pacjentów. 58 proc. z nich przyznaje, że z powodu nocnego wstawania do łazienki jest stale niewyspanych, a to prowadzi do obniżenie koncentracji i wydajności w pracy.
Badania potwierdzają, że obecność nokturii zwiększał takżea ryzyko wystąpienia ogólnej liczby złamań oraz złamań poprzedzonych upadkiem, zwłaszcza u osób starszych, oraz odpowiadała za zwiększenie śmiertelności w tej grupie.
Osoby chorujące na nokturię są bardziej narażone na chorobę wieńcową, depresję, cukrzycę. Powinni z tych schorzeniem udać się po poradę do lekarza urologa lub ginekologa.
W badaniu kluczowa jest diagnostyka, której celem jest wykrycie przyczyn nokturii. Wywiad powinien zawierać informacje dotyczące czasu trwania, stopnia nasilenia oraz częstości oddawania moczu nocą, a także potwierdzić lub wykluczyć schorzenia układu sercowo-naczyniowego, neurologicznego oraz moczowo-płciowego. Ważne jest też, czy pacjent nie przyjmuje leków, których zażywanie może prowadzić do występowania nokturii, czy przebył w przeszłości zabiegi operacyjne, zwłaszcza w zakresie układu moczowo-płciowego lub leczył się onkologicznie z wykorzystaniem radioterapii.
Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest w tym przypadku dzienniczek mikcyjny, który powinno się prowadzić przez trzy kolejne doby. Trzeba zrobić badanie ogólne moczu, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – posiew moczu. Diagnostyka ultrasonograficzna powinna uwzględniać ocenę objętości zalegającej w pęcherzu moczowym bezpośrednio po mikcji, jak również ocenę układu moczowego w kierunku kamicy. W niektórych przypadkach należy również wykonać badanie urodynamiczne.
W terapii najważniejsze jest przestrzeganie zaleceń lekarza oraz zmianą diety i stylu życia. Kluczowe jest ograniczenie ilości płynów przyjmowanych wieczorem, rekomenduje się spożywanie wody niegazowanej. Należy także unikać takich napojów jak: alkohol, kofeina czy teina, które zwiększają diurezę. Należy ograniczyć spożycie soli, zredukować masę ciała, w[prowadzić umiarkowaną aktywność fizyczną. W przypadku niewydolności układu krążenia zaleca się elewację (trzymanie w górze) kończyn dolnych w godzinach wieczornych. Przestrzeganie powyższych zaleceń pozwala zmniejszyć nasilenie nokturii nawet o połowę.
Równolegle u pacjentów stosowane jest leczenie farmakologiczne, w zależności od przyczyny i nasilenia choroby.
Źródło: MedExpress