Zabiegi operacyjne miednicy mniejszej są jednym z częstszych czynników ryzyka wystąpienia nietrzymania moczu u kobiet. U mężczyzn dolegliwość ta występuje najczęściej po zabiegu radykalnej prostatektomii, operacji przerostu prostaty czy innych operacji w obrębie pęcherza moczowego.
Sytuacja ta jest spowodowana osłabieniem lub uszkodzeniem mięśni dna miednicy oraz zwieracza cewki moczowej po operacji.
Zabiegi niosą za sobą duże ryzyko wystąpienia nietrzymania moczu zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Dlatego też ważne jest, aby odpowiednio się do nich przygotować. Niezbędne będą tutaj działania profilaktyczne.
Przede wszystkim konieczne jest wzmocnienie mięśni odpowiedzialnych za mechanizm mikcji. Trening mięśni dna miednicy najlepiej rozpocząć już przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Następnie wskazane jest, aby kontynuować stacjonarną rehabilitację urologiczną już około 2 – 4 tygodni po operacji.
Działania profilaktyczne mają na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia nietrzymania moczu jak i usprawnienie pacjenta. Podejmowanie tych aktywności może wpłynąć na szybszą rekonwalescencję po operacji.
W przypadku każdego schorzenia konieczna jest odpowiednia diagnostyka. Trafnie postawiona diagnoza umożliwia zastosowanie odpowiednich metod leczenia. W pierwszej kolejności warto udać się do lekarza POZ, który może wykonać szereg badań i postawić wstępną diagnozę, a w razie konieczności skierować do ginekologa specjalizującego się w uroginekologii (w przypadku kobiet) lub urologa specjalizującego się w urologii czynnościowej (zarówno kobiety jak i mężczyźni).
Zastosowana terapia będzie się różnić w przypadku każdego pacjenta i rodzaju zdiagnozowanego nietrzymania moczu: wysiłkowego, z parcia czy mieszanego.
Najczęściej występującą formą nietrzymania moczu po zabiegu/operacji jest wysiłkowe NTM. Nie można jednak z góry wykluczyć wystąpienia nietrzymania moczu z parcia lub mieszanego.
Co możemy zrobić?
W pierwszej kolejności warto samodzielnie wykonać test, który pomoże nam dowiedzieć się czy rzeczywiście występuje u nas nietrzymanie moczu oraz z jakim jego rodzajem się zmagamy. Niezależnie od tego jaki wynik otrzymamy, należy zawsze rozważyć wizytę u lekarza POZ, gdyż towarzyszące nam objawy mogą być następstwem innych schorzeń.
Pierwszym krokiem w terapii wysiłkowego nietrzymania moczu jest leczenie zachowawcze. Niezwykle istotna jest w tym przypadku fizjoterapia. W związku z tym zarówno przed jak i po operacji warto udać się do fizjoterapeuty.
U mężczyzn częstą metodą leczenia nietrzymania moczu po radykalnej prostatektomii i/lub radioterapii jest zastosowanie sztucznego zwieracza cewki moczowej – jest on endoprotezą czyli protezą wewnętrzną dobieraną indywidualnie do pacjenta.
Chirurgiczne wszczepienie zwieracza hydraulicznego ma zastosowanie u tych chorych, u których nie powiodło się wielokrotne leczenie operacyjne lub u których występuje ciężka niewydolność zwieracza zewnętrznego cewki moczowej. Chory musi być wystarczająco sprawny, aby samodzielne obsługiwać urządzenie i akceptować ryzyko ponownych operacji.
Zwieracze wszczepia się przeważnie u mężczyzn. Mogą z nich jednak korzystać również kobiety z ciężką postacią nietrzymania moczu.
Implementacja sztucznego zwieracza jest w Polsce refundowana w ramach świadczeń szpitalnych.
Opracowane na podstawie: 1. W. Baranowski, A. Rogowski (red.), Uroginekologia, Medical Tribune Polska, Warszawa 2018. 2. E. Barcz (red.), Uroginekologia, Via Medica, Warszawa 2017. 3. A. Borówka, R. Górecki, Zastosowanie sztucznego zwieracza moczowego AMS 800 w leczeniu operacyjnym nietrzymania moczu (http://www.urodyn.med.pl/?dzial=12&id=1). 4. P. Dobroński, P. Radziszewski, Nietrzymanie moczu, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 5. Operacja prostaty i rekonwalescencja po zabiegu (https://www.seni24.pl/poradnik/Wpis/37-operacja-prostaty-i-rekonwalescencja-po-zabiegu). 6. Poradnik dla pacjentów z pęcherzem nadaktywnym. Terapia krok po kroku, Broszura edukacyjna, Warszawa 2020. 7. A. K. Przybyła, Radykalna prostatektomia i co dalej?, Kwartalnik NTM nr 52, Warszawa 2015.