Na początku sierpnia miało miejsce przełomowe wydarzenie w europejskiej medycynie – po raz pierwszy przeprowadzono dwie operacje na odległość z wykorzystaniem robota typu multiport. Chirurdzy pracujący w Gdańsku sterowali zabiegami wykonywanymi na pacjentach znajdujących się w Warszawie. Dzięki minimalnemu opóźnieniu wynoszącemu jedynie 5 mikrosekund możliwe było przeprowadzenie zabiegów w czasie rzeczywistym. Obie operacje zakończyły się pomyślnie, a stan pacjentów jest dobry.
Dwóch ekspertów, dwa miasta
Jak poinformował Rzecznik Prasowy Instytutu, pan Dariusz Dewille, odbyły się dwie operacje telechirurgiczne pomiędzy placówkami w Warszawie i Gdańsku. Zabiegi wykonali polscy chirurdzy przy użyciu robota chirurgicznego. Prof. dr hab. n. med. Piotr Suwalski, dyrektor Instytutu i specjalista w dziedzinie operacji robotycznych, jako pierwszy na świecie przeprowadził operację serca z użyciem nowego robota. Z kolei dr n. med. Paweł Wisz, ekspert w zakresie urologii robotycznej, wykonał radykalną prostatektomię.
– Gdańsk został wybrany nieprzypadkowo. Oprócz współpracy obu dyrekcji szpitali w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa procedur, kluczowe znaczenie miała także infrastruktura IT i dostęp do stabilnego łącza, spełniającego restrykcyjne parametry techniczne – podkreślił dr Wisz.
Nowy rozdział w medycynie robotycznej
To pierwsze w Polsce i Europie zdalne operacje urologiczne z użyciem robota typu multiport, a w przypadku kardiochirurgii – pierwsze takie zastosowanie na świecie.
Operatorzy znajdowali się w Szpitalu MSWiA w Gdańsku, gdzie zainstalowano konsolę chirurgiczną i system telechirurgii. Pacjenci oraz zespół medyczny obsługujący robota przebywali w warszawskim oddziale tej samej placówki.
Pierwszy zabieg polegał na wszczepieniu bajpasów. – Chcieliśmy, aby przeprowadzona została standardowa dla nas operacja, taka, którą wykonujemy praktycznie na co dzień. Warto podkreślić, że obecnie jesteśmy ośrodkiem przeprowadzającym najwięcej operacji kardiochirurgicznych z wykorzystaniem robota w Europie. W przypadku dzisiejszego zabiegu robotem sterowałem z Gdańska, gdzie konsola podłączona była do części instrumentowej, ramion robota. Natomiast pacjent i zespół operacyjny zabezpieczający procedurę, składający się z siedmiu osób, znajdował się w PIM-ie – zaznaczył prof. Suwalski.
Drugi zabieg polegał na całkowitym usunięciu prostaty z powodu nowotworu. – Operacja, jej przebieg, śródoperacyjne dokowanie, metoda usunięcia były absolutnie standardowe. Nie było żadnych odczuwalnych różnic w trakcie operowania, naprawdę czułem się tak jakbym był obok pacjenta i ruchy, które wykonywałem, jeden do jeden przenosiły się na pracę robota znajdującego się w Warszawie. (…) Właśnie wyszedłem od pacjenta, chciałem jeszcze sprawdzić, jak teraz się czuje. Pacjent jest wybudzony i zadowolony – przekazał dr Wisz.
Dla zapewnienia pełnego bezpieczeństwa, w Warszawie przygotowano zapasową konsolę oraz zespół chirurgów i anestezjologów, gotowych do przejęcia operacji w razie potrzeby.
Pionierskie operacje – krok w przyszłość
Oba zabiegi mają charakter przełomowy. Dotychczas zdalne operacje były wykonywane sporadycznie, głównie w ramach szkoleń czy pokazów naukowych. Telechirurgia wymaga niezawodnych połączeń i doskonałej koordynacji zespołów w dwóch lokalizacjach.
Przygotowania trwały kilka tygodni i obejmowały zarówno dostrojenie systemów robotycznych, jak i kwestie organizacyjne, takie jak zapewnienie zapasowego łącza. – Chcieliśmy mieć pewność, że operacja przebiegnie bez zakłóceń. Takie łącze zapewniła nam policja, za co serdecznie dziękuję – wyjaśnił prof. Suwalski.
Rozwój programu – nowe możliwości dla medycyny
Planowane jest rozszerzenie programu o kolejne ośrodki w Polsce i regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Powstanie także krajowe centrum kompetencji telechirurgii, które będzie szkolić lekarzy w zakresie operacji robotycznych – zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie.
– Naszą ambicją jest, aby nowoczesna chirurgia robotyczna stała się dostępna dla jak najszerszej grupy pacjentów, niezależnie od ich miejsca zamieszkania – zaznaczył dr Wisz.
Telechirurgia stawia jednak wysokie wymagania – od komunikacji w zespołach, przez logistykę sal operacyjnych, po zgodę pacjentów. Lekarze muszą znać odpowiednie procedury, umieć reagować na awarie i współpracować z zespołem IT.
Szerszy kontekst – wpływ na system ochrony zdrowia
Polska intensywnie inwestuje w rozwój chirurgii robotycznej. Z danych NFZ wynika, że liczba takich zabiegów w publicznych placówkach rośnie. Operacje wykonywane między odległymi szpitalami zwiększają dostępność leczenia dla pacjentów z terenów oddalonych od dużych ośrodków medycznych. Dodatkowo, telechirurgia może odegrać istotną rolę w sytuacjach kryzysowych, takich jak pandemia czy konflikt zbrojny.
– Możemy sobie wyobrazić sytuację, w której wysoko wykształcony specjalista wykonuje operację na odległość; zespół nie musi narażać się na niebezpieczeństwo w bliskim sąsiedztwie frontu – wyjaśnił prof. Suwalski.
Źródło: Polityka Zdrowotna