Choroby układu moczowo-płciowego w Mapach Potrzeb Zdrowotnych 2025

Opublikowano „Mapy Potrzeb Zdrowotnych” – strategiczny dokument Ministerstwa Zdrowia, który identyfikuje kluczowe problemy zdrowotne społeczeństwa oraz wskazuje kierunki działań systemu ochrony zdrowia. Wśród analizowanych obszarów znalazły się choroby nowotworowe i przewlekłe, w tym dotyczące układu moczowo-płciowego.

Rak prostaty – cichy zabójca mężczyzn

W części onkologicznej dokumentu rak gruczołu krokowego (prostaty) został wskazany jako najczęstszy nowotwór złośliwy u mężczyzn w Polsce. W 2022 roku odpowiadał za 23,3% wszystkich zachorowań onkologicznych w tej grupie. Współczynnik zachorowalności wynosił 491 przypadków na 100 tys. mężczyzn.

Wyzwania:

• Wysoka zapadalność w grupie wiekowej 55–79 lat.
• Wysoka śmiertelność wśród mężczyzn powyżej 65. roku życia.
• Potrzeba zwiększenia dostępności do diagnostyki i leczenia (np. biopsji, rezonansu, leczenia chirurgicznego).

Rak pęcherza moczowego i rak nerki – rosnące zagrożenie

W strukturze zachorowań nowotworowych u mężczyzn i kobiet, rak pęcherza moczowego oraz rak nerki znalazły się wśród dziesięciu najczęstszych nowotworów:

• Rak pęcherza moczowego: 5,2% zachorowań u mężczyzn.
• Rak nerki: 3,4% zachorowań u mężczyzn i 2,9% u kobiet.

Prognozy:

• Do 2040 r. przewiduje się wzrost zapadalności na raka pęcherza o 27%, a na raka nerki o 35%.
• Wzrost ten będzie wynikał głównie ze starzenia się populacji.

Nowotwory ginekologiczne – rak szyjki macicy i rak piersi

Dokument szczegółowo omawia sytuację w zakresie raka szyjki macicy i raka piersi:

• Rak szyjki macicy: 10,8% kobiet z grupy docelowej poddało się badaniu cytologicznemu w 2023 r.
• Rak piersi: 43% kobiet z grupy docelowej wykonało mammografię.

Wyzwania:

• Niska zgłaszalność na badania przesiewowe w niektórych województwach.
• Nierówności regionalne w dostępie do diagnostyki i leczenia.
• Wysoka umieralność w województwach: lubuskim (rak szyjki) i śląskim (rak piersi).

Nietrzymanie moczu – temat nieujęty w dokumencie

„Mapy Potrzeb Zdrowotnych 2025” dostarczają cennych danych na temat nowotworów układu moczowo-płciowego, zwłaszcza raka prostaty, pęcherza i nerki. Niestety, brakuje w nich odniesień do nietrzymania moczu oraz innych nienowotworowych schorzeń urologicznych, co stanowi istotną lukę w analizie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa.

Braki systemowe i rekomendacje

Choć dokument nie zawiera osobnego rozdziału poświęconego urologii, to wnioski ogólne i onkologiczne wskazują na potrzebę:

• Zwiększenia dostępności do specjalistów urologów i ginekologów onkologicznych.
• Rozwoju opieki koordynowanej w POZ, obejmującej także choroby przewlekłe układu moczowo-płciowego.
• Zwiększenia zgłaszalności na badania przesiewowe poprzez działania edukacyjne i organizacyjne.

Więcej informacji: Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30 czerwca 2025 r. w sprawie mapy potrzeb zdrowotnych