W bieżącym numerze Kwartalnika NTM (1(60) 2017), w artykule poświęconym wydatkom na refundowane wyroby medyczne pokazano różnice pomiędzy refundacją w Polsce a krajami Grupy Wyszehradzkiej.
W tym kontekście został porównany budżet publiczny naszego kraju z finansowaniem refundowanych wyrobów medycznych w krajach sąsiedzkich, w szczególności z krajami Grupy Wyszehradzkiej – Słowacją, Czechami i Węgrami, znajdującymi się na podobnym do Polski poziomie rozwoju gospodarczego i społecznego. Zgodnie z danymi udostępnionymi w Informacji Prezesa NFZ o działalności NFZ za IV kwartał 2015 r., w roku 2015 narodowy płatnik przeznaczył 880 milionów zł na sfinansowanie zaopatrzenia w wyroby medyczne oraz ich naprawę. W przeliczeniu na liczbę, mieszkańców Polski w roku 2015 roku oraz przewalutowaniu, jest to kwota około 5,2 euro na mieszkańca. Porównując tę kwotę do środków finansowych przeznaczonych na zaopatrzenie w wyroby medyczne na mieszkańca w innych krajach Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Węgry), zauważalna jest rażąca dysproporcja na korzyść sąsiadów Polski.
Zgodnie z danymi publikowanymi przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Wyrobów Medycznych POLMED, w Czechach, na zaopatrzenie w wyroby medyczne w roku 2015 wydano aż 1,03 miliarda euro, co daje kwotę 98,3 euro na mieszkańca. Z kolei według danych Narodowego Centrum Informacji Zdrowotnych Słowacji, wysokość refundacji wyrobów medycznych w tym kraju w 2015 r. wyniosła ponad 192 mln euro. Także na Węgrzech, biorąc pod uwagę wydatki na wyroby medyczne, na mieszkańca przypada ponad trzykrotnie wyższa kwota w porównaniu z Polską – w roku 2015, wyniosła ona 16,84 euro.
Z danych uzyskanych z państw Grupy Wyszehradzkiej, jasno wynika, że poziom publicznego finansowania zaopatrzenia pacjentów w wyroby medyczne wydawane na zlecenie w Polsce jest dalece niewystarczający.
Zgodnie z planami Narodowego Funduszu Zdrowia, w roku 2017 budżet na wyroby medyczne wyniesie około 980 milionów złotych, co stanowi jedynie 1,36% całości środków przeznaczanych na finansowanie leczenia. W konsekwencji wydatki na pacjenta rocznie oscylują w okolicy 30 złotych. W pozostałych krajach naszego regionu są 2-3 krotnie wyższe.
Za niskim poziomem finansowania wyrobów medycznych, często idzie także niska jakość części z nich. Sytuacja taka ma miejsce np. w przypadku protez czy wózków inwalidzkich. Z powodu niskich dopłat państwa, pacjenci w Polsce często są zmuszeni do zakupu np. wózków inwalidzkich pośledniej jakości, pochodzących np. z Chin lub innych krajów Dalekiego Wschodu. We wszystkich trzech krajach (Czechy, Słowacja, Węgry) limity są znacznie wyższe niż w Polsce (np. na Węgrzech za zakup wózka pacjent może otrzymać równowartość 12-13 tysięcy złotych). Istotne jest wprowadzenie mechanizmów podnoszących jakość tych wyrobów, np. poprzez wyrównania czasu gwarancji z czasem użytkowania. Jeżeli wózek wymieniamy co 3 lata, to tyle powinna wynosić gwarancja. Oczywiście przy zdecydowanie wyższych limitach cenowych. Innym rozwiązaniem jest przejście na wypożyczanie sprzętu zamiast jego sprzedaży w ramach refundacji. Tak zrobiły Niemcy. Sprzęt wielokrotnie wypożyczany musiałby być odpowiednio serwisowany, ale też wysokiej jakości, czyli trwały.
Mimo że w wielu grupach wyrobów medycznych zmiany w systemie refundacji są konieczne, można znaleźć w tej dziedzinie także pozytywne przykłady, np. grupę aparatów słuchowych. Obecnie pacjenci mają duży wybór i szeroki dostęp do aparatów wysokiej jakości, mogą liczyć także na profesjonalną obsługę ze strony protetyków słuchu. Środowiska pacjentów w tej dziedzinie postulują m.in. o możliwość wypisywania kolejnych zleceń na aparaty słuchowe również przez lekarzy POZ, a nie tylko laryngologów.
Środowiska pacjentów wyrażają nadzieję, że zapowiadany projekt ustawy wreszcie poprawi sytuację pacjentów korzystających z zaopatrzenia w wyroby medyczne, z których większość stanowią osoby starsze, emeryci i renciści, bądź osoby młodsze z poważnymi problemami zdrowotnymi.
Więcej: Kwartalnik NTM nr 1/2017